ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ ΜΠΑΚΙΡΤΖΗΣ

Γεννήθηκε στα Σέρρας το 1895 και πέθανε στους Φούρνους της Ικαρίας στις 9 Μαϊου 1947. Ήταν απόφοιτος της Σχολής Ευελπίδων και συμμετείχε στους Βαλκανικούς Πολέμους το 1912-1913 με το βαθμό του Ανθυπολοχαγού. Αργότερα πολέμησε στη Μικρά Ασία.Το 1922 ενώ είχε φτάσει στο βαθμό του Ταγματάρχη, συμμετείχε στην Επαναστατική Επιτροπή του Πλαστήρα. Το 1926 όντας Συνταγματάρχης καταδικάστηκε σε θάνατο γιατί ήταν από τους Πρωτεργάτες του κινήματος Τζαβέλα  Μπακιρτζή αλλά δεν εκτελέστηκε. Το 1928 επανήλθε στο στράτευμα και το 1935 Συνταγματάρχης πλέον πήρε μέρος σε νέο αποτυχημένο πραξικόπημα. Συνελήφθη και καταδικάστηκε για δεύτερη φορά σε θάνατο, αλλά η ποινή του μετατράπηκε σε απόταξη από το στράτευμα και εξορία στον Άγιο Ευστράτιο.

Το 1937 η κυβέρνηση του Ιωάννη Μεταξά τον άφησε ελεύθερο υπό τον όρο να φύγει στο εξωτερικό και έφυγε στη Ρουμανία.

Με την κήρυξη του Ελληνοιταλικού πολέμου επέστρεψε στην Ελλάδα και ζήτησε να λάβει μέρος στον πολέμο με τον βαθμό του απλού στρατιώτη, κάτι που δεν έγινε δεκτό από την κυβέρνηση Μεταξά.

Ρουμελιώτης Ελευθέριος

ΔΥΣΙ ΜΥΡΙΑΣΙ

 Στις 4/17 Αυγούστου 1916 μονάδες της 7ης Βουλγαρικής Μεραρχίας κατέλαβαν τα Σέρρας, καθώς και άλλες πόλεις της Ανατολικής Μακεδονίας. Η κατοχή αυτή τελείωσε τον Σεπτέμβριο του 1918. Η εισβολή αυτή είχε ως αποτέλεσμα να πεθάνουν 3.000 περίπου άτομα λόγω των κακουχιών της πείνας και γενικά της κακομεταχείρισης του Ελληνικού πληθυσμού. Βασάνιζαν φυλάκιζαν και γενικά κακοποιούσαν τόσο τους κατοίκους της πόλης αλλά και των χωριών. Όσους συλλάμβαναν και τους

φυλάκιζαν τους άφηναν νηστικούς τους υπέβαλαν σε διάφορα βασανιστήρια, άγριους ξυλοδαρμούς συνεπεία των οποίων πολλοί πέθαναν. Γενικά απαγορευόταν η κυκλοφορία των Ελλήνων από ένα χωριό στο άλλο. Απαγορευόταν ο παραμικρός φωτισμός και γενικά η κυκλοφορία το βράδυ, ενώ οι έφοδοι στα σπίτια και οι συλλήψεις χωρίς λόγο,οι λεηλασίες καθώς και ο βιασμός των γυναικών ήταν σύνηθες φαινόμενο. Γενικά ο Ελληνικός πληθυσμός υπέστη τα πάνδεινα. Μετά τον Ιούνιο του 1917 συνελήφθησαν 3.000 περίπου άνδρες τόσο από την πόλη όσο και από τα χωριά και εκτοπίστηκαν σε διάφορα μέρη της Βουλγαρίας ως όμηροι για καταναγκαστική εργασία και το καλοκαίρι του 1918 τρεις μήνες περίπου προ της ανακωχής συνελήφθησαν άλλοι 5.000 περίπου άνδρες και εκτοπίστηκαν στη Βουλγαρία και αυτοί ως όμηροι Ντουρτουβάκια. Οι εκτοπισθέντες όμηροι τα λεγόμενα Ντουρτουβάκια κατά τη διάρκεια της εξορίας τους, αναγκάζονταν να εργάζονται σε διάφορες εξευτελιστικές εργασίες κάτω από αντίξοες καιρικές συνθήκες με βροχή χιόνια και καύσωνα χωρίς καμιά διάκριση, ιερείς, δάσκαλοι, γιατροί, γενικά επιστήμονες, έμποροι και άλλοι στην κατασκευή κυρίως δρόμων και σιδηροδρομικών γραμμών, με ξυλοδαρμούς και άλλα βασανιστήρια ξυπόλυτοι, ρακένδυτοι, πεινασμένοι. Από τα βασανιστήρια και τις κακουχίες αλλά και από την πείνα πέθαναν 2.000 άτομα (Ντουρτουβάκια). Είναι αδύνατο να περιγραφούν τα μαρτύρια που υπέστη ο Ελληνικός πληθυσμός και της πόλης των Σερρών και γενικά ολοκλήρου της περιοχής στα χρόνια της Βουλγαρικής κατοχής 1916 – 1918 καθώς και τα μαρτύρια που υπέστησαν τα Ντουρτουβάκια στον τόπο της εξορίας τους. Μετά την ήττα του Βουλγαρικού Στρατού και την γενόμενη ανακωχή οι όμηροι αφέθησαν ελεύθεροι όσοι επέζησαν από την περιπέτεια αυτή και επέστρεψαν στα Σέρρας σε κακά χάλια και ύστερα από πολλές περιπέτειες. Ο Δήμος Σερρών τιμώντας τους αποθανόντες στην εξορία ομήρους, αλλά και τους επιζήσαντες τοποθέτησε αναμνηστική στήλη στο κηπάριο δίπλα στο ιστορικό κτήριο του Ομίλου ΟΡΦΕΑ Σερρών.
 

Παναγιωτίδης Αριστείδης

ΠΕΡΙΣΤΕΡΗΣ ΚΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ

Γεννήθηκε στην Προύσα της Μικράς Ασίας το 1888 και πέθανε

στην Αθήνα το 1959 όπου είχε μετακομίσει τα τελευταία χρόνια.
Οι φόνοι του πατέρα του και του αδελφού του από τους Τούρκους
τον ανάγκασαν το 1912 να έλθει στην Ελεύθερη Ελλάδα και εγ-
καταστάθηκε στα Σέρρας.
Υπηρέτησε στην Χωροφυλακή και όταν αποστρατεύτηκε άνοιξε
ένα μικρό καφενείο.Το 1920 παντρεύτηκε με την σύζυγό του Βασιλική.Κατά την διάρκεια του Α' Παγκοσμίου Πολέμου συνελήφθει από τους Βουλγάρους και εστάλη ως όμηρος στην Βουλγαρία από όπου κατόπιν περιπετειών το 1920 επέστρεψε στα Σέρρας. Ανέλαβε την εκμετάλλευση του λειτουργούντος τότε καφενείου Κρόνιο και το 1925 αγόρασε από την υπηρεσία Ανταλλαξίμων με δόσεις την έκταση που ευρίσκετο το καφενείο Κρόνιο όπου εν συνεχεία με δύο άλλους συνέταιρους ανήγειρε την κινηματογραφική αίθουσα Το Κρόνιο η οποία υπάρχει και σήμερα.
Εν συνεχεία δημιούργησε τον θερινό κινηματογράφο Έσπερος.
Με την κήρυξη της Βουλγαρικής κατοχής το 1941 εγκατέλειψε τα Σέρρας και εγκαταστάθηκε στην Αθήνα από όπου επανήλθε μετά την απελευθέρωση των Σερρών και ανέλαβε την συνολική

διαχείριση των επιχειρήσεων. Αναγκάστηκε λόγω σοβαρών προβλημάτων της υγείας του να μετακομίσει στην Αθήνα ύστερα

από λίγο.

Το 1957 συνέταξε την διαθήκη του με την οποία παραχωρούσε το σύνολο των περιουσιακών του στοιχείων (κινητών και

ακινήτων) στην γυναίκα του και την υψηλή κυριότητα αυτών στο Γηροκομείο Σερρών.

Μετά το θάνατο της γυναίκας του το 1967 όλη η περιουσία του περιήλθε στο Γηροκομείο Σερρών το οποίο προς τιμήν του

αργότερα μετονομάστηκε σε ¨Κωστοπούλειο Στέγη¨.

Η προτομή του βρίσκεται στο Α' Νεκροταφείο Σερρών.

Φωτιαδού Πασχαλία

ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΡΑΚΙΤΖΗΣ

 Γεννήθηκε στα Σέρρας στις 12 Αυγούστου 1834 και πέθανε στην

Πάτρα το 1906 και τάφηκε στα Σέρρας. Από μικρή ηλικία άρχισε να εργάζεται ως υπάλληλος αρτοποιείου και εν συνεχεία ασχολήθηκε με το εμπόριο οινοπνευματωδών ποτών, και έγινε προμηθευτής οινοπνεύματος και ποτών κυρίως της Βουλγαρίας. Ήταν ένας από τους μεγαλύτερους εμπόρους των Σερρών και οι εμπορικές του δραστηριότητες επεκτάθηκαν και σε άλλα προϊόντα όπως στον καπνό, βαμβάκι και γλυκάνισο.Η μεγάλη του αγάπη για τα γράμματα τον ώθησε να διαθέσει ολόκληρη την περιουσία του για την μόρφωση της νεολαίας Σερρών.Διέθεσε 10.000 λίρες για την ανέγερση Παρθεναγωγείου που ονομάστηκε Γρηγοριάς ανήγειρε το Δούμπειο Νηπιαγωγείο, το Εθνικό Ορφανοτροφείο και συνέβαλε στην ανακαίνιση των Ιερών Ναών Αγίου Νικολάου και Ταξιαρχών.Προικοδότησε άπορα κορίτσια, κατασκεύασε καπναποθήκες όπου αποθηκεύονταν τα δικά του καπνά, αλλά και άπορων καπνοπαραγωγών.Για αυτή την μεγάλη του κοινωνική και φιλανθρωπική δραστηριότητα ανακηρύχθηκε από την Ελληνική Κοινότητα των Σερρών Μέγας Ευεργέτης και τον θάνατό του θρήνησε ολόκληρος ο Σερραϊκός λαός.

Παναγιωτίδης Αριστείδης

ΠΑΠΑΠΑΣΧΑΛΗΣ ΑΝΔΡΟΥΤΣΟΣ

Ήταν οπλαρχηγός του Μακεδονικού Αγώνα με το ψευδώνυμο

Καπετάν Ανδρούτσος. Το όνομά του ήταν Παπαπασχάλης Α.

Τσιάγκας και γεννήθηκε στο Λειβαδοχώρι Σερρών όπου και υπη-

ρέτησε ως Ιερέας.

Το 1915 ήλθε στα Σέρρας ως Ιερέας στην εκκλησία του Αγίου

Παντελεήμονα. Στις 4–10–1906 οι Βούλγαροι σκότωσαν τον πατέρα

του, τραυμάτισαν σοβαρά την μητέρα του και έκαψαν το σπίτι

του.

Αμέσως οργάνωσε ένοπλη ομάδα και άρχισε την δράση του

κατά των Βουλγάρων, δυστυχώς όμως η δράση του είχε σύντομο

και τραγικό τέλος γιατί στις 24–2–1907 προδόθηκε στους Τούρ-
κους που περικύκλωσαν την ομάδα του στη Νικοσλάβη και ζήτη-
σαν την παράδοσή του.
Ο Παπαπασχάλης όμως αρνείται να παραδοθεί και αν και
τραυματισμένος σοβαρά μάχεται ως την τελευταία του σφαίρα,
διευκολύνοντας τα 3 παλικάρια του που δεν είχαν σκοτωθεί από
τα 6 της ομάδας του να διαφύγουν.
Τον συλλαμβάνουν οι Τούρκοι ζωντανό και τον κομμα

Φουρκαλάς Ηλίας

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΚΑΦΤΑΤΖΗΣ

<Ο Γιώργος Καφταντζής γεννήθηκε στην Ηράκλεια Σερρών στις 22 Μαρτίου 1920 και δικηγόρησε στις Σέρρες. Πήρε μέρος στη μάχη της Κρήτης, όπου αναφέρεται το μυθιστόρημά του «ΔΩΔΕΚΑ ΜΕΡΕΣ» (1955 ) και στην Εθνική Αντίσταση ως κορυφαίο στέλεχος της ΕΠΟΝ (Μαλέας). Αδιαμφισβήτητη ηγετική φυσιογνωμία της αγωνιζόμενης νεολαίας της Μακεδονίας, ιδιαίτερα της Θεσσαλονίκης, στην περίοδο του εθνικοαπελευθερωτικού μας αγώνα, περίοδο που σφράγισε το έργο του και τον
καθιέρωσε ως ένα από τους αξιολογότερους έλληνες μεταπολεμικούς ποιητές. Στις 30 Απριλίου 1944 εκλέχτηκε εθνοσύμβουλος Θεσσαλονίκης (γενικές εκλογές στην πόλη σύμφωνα με την αριθ. 3 πράξη της ΠΕΕΑ).

Ποιήματά του περιλαμβάνονται σε πολλές ελληνικές και ξενόγλωσσες ανθολογίες (Γαλλική, Ιταλική, Αγγλική, Ρωσική, Πολωνική, Ουγγρική.
Είχε μεγάλη κοινωνική και πολιτιστική δραστηριότητα. Διετέλεσε Πρόεδρος του «Συλλόγου Φίλων Γραμμάτων και Τεχνών»,του Μουσικογυμναστικού Ομίλου «ΟΡΦΕΑΣ», της «Δημόσιας Κεντρικής Βιβλιοθήκης Σερρών»,του «Λαογραφικού Ομίλου», της Νομαρχιακής Επιτροπής Πνευματικής Δραστηριότητας, μέλος του Δ.Σ. του Εκκλησιαστικού μουσείου Ιεράς Μητρόπολης Σερρών και Νιγρίτης και πολλών άλλων πολιτιστικών επιτροπών και συλλόγων. Έγιναν ειδικές εκδηλώσεις για το έργο του και πήρε πολλές τιμητικές διακρίσεις και χρυσά μετάλλια. Ήταν τακτικό μέλος της Εταιρίας Λογοτεχνών Θεσσαλονίκης. Συμμετείχε σε εκδόσεις περιοδικών, είχε την ευθύνη της έκδοσης του περιοδικού «ΟΡΦΕΑΣ» και συνεργάστηκε με περιοδικά και εφημερίδες Σερρών, Θεσσαλονίκης, Αθηνών και άλλων πόλεων.

Με σπάνια σεμνότητα στη ζωή και στο έργο του, δεν αναζήτησε τα φώτα της μεγάλης πόλης, την εύκολη καταξίωση. Παρέμεινε στις Σέρρες, την αγαπημένη του πόλη, που κι αυτή τον αγαπούσε.

Δεν υπάρχει ίσως άλλη πόλη στην Ελλάδα που έχει να επιδείξει παρόμοιο πολυσχιδές έργο ενός πνευματικού ανθρώπου, όπως ποιητικές συλλογές, διηγήματα, θεατρικά έργα, ένα κολοσσιαίο ιστορικό έργο, πνευματικό θησαυρό για την πόλη του, με κορυφαίο την τρίτομη «ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ ΤΩΝ ΣΕΡΡΩΝ ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΤΗΣ». Ο μεγαλύτερος πνευματικός άνθρωπος που έζησε σ΄ αυτή την πόλη, ο πατριάρχης των Σερραϊκών γραμμάτων, ο ποιητής, λογοτέχνης, ιστορικός πέθανε στις 12 Μαρτίου 1998, αφήνοντας πίσω του αθάνατο έργο

ΘΕΜΕΛΗ ΑΝΝΑ

ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ ΠΟΛΥΖΩΙΔΗΣ

 Γεννήθηκε το 1802 στο Μελένικο και πέθανε στην Αθήνα το 1873. Σπούδασε στη Γοττίγγη τέσσερα χρόνια. Το 1821 κατέβηκε από το εξωτερικό στο Μεσολόγγι κι έγινε οπαδός και γενικός γραμματέας

του Μαυροκορδάτου.
Εξέδωσε στην Ύδρα την εφημερίδα «Απόλλων». Έγραψε και πολλά συγγράμματα. Ήταν δικαστής, πολιτικός και λόγιος με μεγάλη πνευματική ικανότητα, γι’ αυτό στη σταδιοδρομία του απέκτησε αξιόλογες και υψηλές θέσεις (Αντιπρόεδρος του Αρείου Πάγου, Πρόεδρος του Πρωτοδικείου Ναυπλίου, Σύμβουλος της Επικρατείας, Υπουργός Παιδείας, Εσωτερικών). Υπήρξε επίσης ο κύριος συντάκτης του Συντάγματος της Α' Εθνικής Συνέλευσης της Επιδαύρου και άλλα πολλά. Αλλά εκείνο που τον ανέβασε στα ύψη και τον άφησε αθάνατο, είναι η δικαστική του ευσυνειδησία. Σαν Πρόεδρος του Έκτακτου Δικαστηρίου για τη δίκη του Κολοκοτρώνη και των άλλων οπλαρχηγών, έπρεπε να υπογράψει την καταδικαστική απόφαση, για τον ελευθερωτή της Ελλάδας τον Κολοκοτρώνη.

Αλλά παρά τη μεγάλη βία που του άσκησαν οι στρατιωτικοί, ύψωσε το ηθικό του ανάστημα και μαζί με το συνάδελφό του Τερτσέτη (μέλος του έκτακτου δικαστηρίου) δεν υπέγραψαν.

Η προτομή του βρίσκεται στο παρκάκι δίπλα στο Δικαστικό Μέγαρο.

            Τσαβέα Αλίκη